„BLASZANY BĘBENEK”

„BLASZANY BĘBENEK” Günter Grass; Wyd. Oskar; Gdańsk 1999 KSIĘGA PIERWSZA 1. Obszerna spódnica Oskar jest  on  jednym z  pacjentów w szpitalu dla nerwowo chorych. Jego pielęgniarzem jest Bruno Münsterberg, który tworzy kompozycje ze sznurków. Leżąc w białym, kratowanym łóżku szpitala, wybijając rytm na bębenku, oglądając album rodzinny - opisuje historię swego życia oraz  swych przodków. Od czasu  jednak do czasu przestaje wspominać, aby  móc podjąć gości – swoich przyjaciół Kleppa oraz Vittlara. Zaczyna   pisać od babki Anny Brońskiej i dziadka, który był podpalaczem i dlatego  musiał zmienić tożsamość. Babka, schroniła Józefa Koljaiczka pod swoją obszerną, wielowarstwową spódnicą na Kaszubskich kartofliskach. Tak poczęła się Agnieszka- mama Oskara. Pobrali się; Babka mieszkała razem z bratem Wincentym, którego syn Jan Broński był kochankiem matki i domniemanym ojcem bohatera. Jan ożenił się z Jadwigą. Mieli syna Stefana i córkę Margę. 2. Pod tratwą Józef został flisakiem i zmienił nazwisko na Józef Wranka. Został jednak rozpoznany i musiał uciekać. Zginął pod tratwą lub emigrował do Ameryki. Babka, wyszła ponownie za mąż,za Grzegorza, brata Józefa. 3. Ćma i żarówka Gdy Oskar przyszedł na świat pierwsze co zobaczył to latającą ćmę pod żarówkami- została ona mistrzynią Oskara. Ojciec obiecał mu sklep a matka bębenek na 3 urodziny. Zbyt wcześnie dojrzały Oskar dostaje  już na swoje 3 urodziny tytułowy blaszany bębenek, z którym  już od tamtego czasu się  nigdy nie rozstaje. Także w dniu swoich 3 urodzin przestaje rosnąć. Dzieje  wtedy się tak na skutek upadku ze schodów w piwnicy, co mały Oskar zrobił celowo. 4. Szkło, szkło, szkiełko Oskar odkrył swoją wyjątkową zdolność – rozśpiewywanie szkła. Przy próbie odebrania mu bębenka, krzyczy tak głośno, że pęka każde szkło. 5. Podział godzin Po  pierwszym dniu w szkole, kiedy ze złości tłucze okna w klasie oraz okulary nauczycielki, rodzice nie przyprowadzają go tam więcej. 6. Rasputin i abecadło Czytania uczy się na książkach Goethego i Rasputina. A jego nauczycielką zostaje żona piekarza: Gretchen Scheffler. 7. Dalekosiężny śpiew z Wieży Więziennej Wypróbowuje swoje umiejętności rozbijając okna m.in. w Teatrze Miejskim. 8. Trybuna Podczas pobytu w cyrku poznaje karła, Bebrę, który tłumaczy mu, iż tacy jak oni powinni być  na scenie, powinni rządzić światem, w innym wypadku zostaną zabawką w rękach innych ludzi. Ojciec Oskara – Matzerath, poznał jego matkę w szpitalu wojskowym, gdzie pracowała jako młodsza pielęgniarka. Pobrali się. Mieli sklep. Potem został on członkiem partii hitlerowskiej. Oskar czasami bierze udział w tych spotkaniach, ukryty pod sceną, gra na swoim bębenku i wytycza odpowiedni rytm muzykom z partii, a nawet czasami zachęca zebranych do tańca. 9. Wystawy Oskar wymyśla nową zabawę - kuszenie ludzi: czai się w bramie i wypatruje przechodniów, którzy patrzą pożądliwie w jakiś przedmiot na wystawie sklepowej, krzycząc robi w szybie otwór, aby ułatwić wyciągnięcie upragnionej rzeczy. W ten sposób na przykład jego wujek Jan, zabiera dla jego matki kolię. 10. Cudu nie będzie Matka Oskara romansuje z Janem. Gdy wychodzi, opiekuje się nim Marcus – właściciel sklepu, z którego pochodzą bębenki Oskara. Matka często chodzi  wraz z synem do kościoła, ona spowiada się, a on w tym czasie przygląda się rzeźbom. Testuje on  nawet małego Jezusa – daje mu w ręce bębenek, ale nie następuje żaden cud. I tak słaba wiara Oskara kompletnie się załamuje. 11. Wielkopiątkowa strawa Rodzinny spacer na plażę. Obserwacja i zaciekawienie rybaka łowiącego na sznur od bielizny. Okazało się, że na jego końcu był łeb koński, którym żywiło się wiele węgorzy. Zrobiło to na matce bohatera ogromne wrażenie. Najpierw brzydziła się ryb, a później nic innego nie jadła, piła olej rybi itp. Była w 3 miesiącu ciąży. Umiera na żółtaczkę i zatrucie rybami. 12. Zwężenie u stóp Pogrzeb matki. Drugie spotkanie z Bebrą, który jest w  partii i już nie imponuje chłopcu. Teraz  on przyjaźni się z Herbertem i jest pod dużym wrażeniem jego siostry Marii. Herbert był kelnerem z Nowego Portu i miał plecy całe w bliznach od ciągłych bijatyk klientów. Po tym jak w obronie własnej zabił łotewskiego kapitana rezygnuje z pracy i zostaje dozorcą w Muzeum. 13. Niobe Niobe- to rzeźba dziobowa grzesznej kobiety. Ponoć przynosiła zgubę statkom i wielu ludziom. Herbert popełnił na niej samobójstwo. 14. Wiara, nadzieja, miłość Poznajemy kilka barwnychpostaci. Leo Hyś- były uczeń seminarium, w białych rękawiczkach składał na cmentarzach kondolencje. Meyn- muzyk, grał na trąbce, alkoholik, mieszkał na poddaszu kamienicy w którym mieszkali Matzerathowie. Miał 4 koty, jeden z nich Bismarck; które w końcu zamorduje pogrzebaczem. Wstąpił do SA., był trębaczem kapeli wojskowej; Laubschad- zegarmistrz, mieszkający na pierwszym piętrze kamienicy. Zabrał ze śmietnika skatowane koty Meyena i próbował je, niestety bez efektu uratować. Złożył doniesienie do Towarzystwa Przyjaciół Zwierząt. Mayn został wyrzucony z SA. podpalił synagogę we Wrzeszczu, żeby się przypodobać. Rok później wstąpił do Heimwehry, które potem przejęły Waffen – SS. Do Gdańska wkraczają Niemcy. Wojsko niszczy sklep Marcusa,  a załamany Żyd popełnia samobójstwo. 15. Poczta Polska Oskar  bardzo się zmartwił śmiercią zabawkarza, gdyż  nie wie gdzie teraz znajdzie nowe bębenki. Prosi Jana – urzędnika pracującego na Poczcie Polskiej, aby pomógł mu naprawić jego stary instrument. Zjawia się tam, gdy rozpoczyna się oblężenie. 1 września 1939 Poczta Polska broni się pod dowództwem jej dyrektora Michonia. 16. Domek z kart Podczas obrony pilnował z Janem rannych i grali w skata z ciężko rannym woźnym Kobielą. Broński przerażony budował domek z kart. Chłopak zostaje ranny, a Jan (przy małym udziale Oskara) pojmany i zabity. 17. On leży na Zaspie Jan Broński został rozstrzelony i pochowany na cmentarzu na Zaspie. Maria Truczinska zostaje zatrudniona w sklepie. Jest poza pielęgniarkami miłością bohatera. KSIĘGA DRUGA 1. Gruchot Bohater zbierał w piwnicy stare bębenki. 2. Proszek musujący Razem z Marią odkryli proszek musujący (przeważnie o smaku wonnej marzanki) , który zmieszany ze śliną Oskara przynosił Marii rozkosz. Maria zachodzi w ciążę, ale dziewczyna wiąże się z jego ojcem. 3. Komunikaty nadzwyczajne - w zakładzie bohater słucha komunikatów radiowych o śmierci Stalina, pogodzie, ekonomii, wojnie itp. Kurt ma 12 lat. 4. Ze słabością do pani Greff Greff, handlarz warzyw, drużynowy skautów i Oskar nie przypadli sobie do gustu. Jego żona Lina Greff, nosiła brudną bieliznę (od jej zapachu flądry wymiotował; tak chciał zapomnieć o zapachu wanilii- zapachu Marii). Odwiedzał ją w łóżku. 5. 75 kilo Greff ciągle oskarżany za oszustwa popełnia samobójstwo. Konstruował różne mechanizmy i podobny uczynił ze swojego ciała. Do liny na której zawisł przymocował worek z ziemniakami (75kg mniej sto gramów). 6. Teatr frontowy Bebry Oskar trzeci raz spotyka Bebrę oraz  jego przyjaciółkę somnabuliczkę, Roswitę Ragunę. Wspólnie wyjeżdżają z jego frontowym teatrem na roczne występy do Francji. Roswita i bohater zbliżają się do siebie. 7. Oglądanie betonu – czyli mistyczne barbarzyńskie znudzone Zwiedzanie Wału Atlantyckiego. Herbert Jankes nad wejściem do bunkru wykonywał swoje formacje strukturalne, o tytule: MISTYCZNE, BARBARZYŃSKIE, ZNUDZONE. Podczas inwazji ginie Roswita (bohater odmowił jej przyniesienia kawy, więc poszła po nią sama). Powraca do domu akurat na 3 urodziny synka – Kurta, jako prezent daje mu bębenek, ale  jednak chłopczyk niszczy go. 8. Naśladowanie Chrystusa Maria przeszła na katolicyzm. Oskar po raz kolejny wystawia na próbę małego Jezusa w Kościele Serca Jezusowego. Rzeźba tym razem gra na bębenku. I zadaje Oskarowi pytanie: Czy kochasz mnie? I wzywa do naśladownictwa, nazywając go opoką. 9. Wyciskacze W czasie jego nocnych eskapad, napadają na Oskara Wyciskacze, czyli  inaczej banda gimnazjalistów, którzy buntowali się przeciw partii, dorosłym i  polityce. Oskar przedstawia się im jako Jezus. Wzbudza u nich podziw „rozśpiewywaniem" szkła i staje ich przywódcą. W willi Puttkamerów mieli swoją siedzibę. 10. Jasełka Banda pod dowództwem Oskara włamuje się do kościoła, zabiera figury Maryi, Jezusa i Jana Chrzciciela. Oskar celebruje świętokradzką mszę, na tym łapie ich policja. Oskar nie  ponosi żadnych konsekwencji swojego wybryku, bo ma wzrost trzylatka. Ite, missa est – idźcie, jesteście wolni 11. Szlak mrówek Ojciec Oskara zostaje zamordowany przez Rosjan, gdy zaczyna dławić się połkniętą odznaką partyjną, którą podał mu Oskar. Wdowa Greff zostaje zgwałcona, a bohater obserwuje szlak mrówek. 12. Powinienem czy nie powinienem Sklep po ojcu objął Polak- Fajngold, którego rodzina zginęła w Treblince, a on przeżył bo rozsypywał chlor. Podczas pogrzebu ojca do grobu syn wrzuca swój bębenek i ponownie zaczyna rosnąć. Dostaje kamieniem w tył głowy od Kurta, wpada do grobu ojca. Leo Hyś oznajmia o rośnięciu. 13. Środki dezynfekcyjne Wspólnie  razem z Marią i Kurtem udają się do Nadrenii, do siostry Marii- Gusty, której mąż kelner, nie wrócił jeszcze z frontu. 14. Rośnięcie w wagonie towarowym do 21 r.ż miał 94 cm; obecnie 121 cm; Rośnięcie sprawia mu ogromny ból; powstaje garb. KSIĘGA TRZECIA 1. Kamyki i kamienie W Düsseldorfie robił z Korneffem nagrobki; wyspecjalizował się w liternictwie i ozdobach. 2. Fortuna Północ Fortuna Północ, to elektrownia; Przypomniała mu się i prześladowała go myśl o Lusie Rennwald, którą poznał gdy bywał z Wyciskaczami. Oświadczył się Marii, ale nie przyjęła go. 3. Madonna 49 Oskar pracuje jako model na Akademii Sztuk Pięknych; razem z muzą Ullą, narzeczoną Jankesa, który ją bił. 4. Jeż Wynajmuje pokój u Zeidlera. Mieszka tez  już tam  pielęgniarka Dorothea oraz muzyk Münzer – zwany Kleppem. 5. Klepp Klep leżał w łóżku i opychał się spaghetti; muzyka Oskara przewróciła go i bębenek do życia. Razem zakładają zespół jazzowy  -The Rhine River Three. 6. Na kokosowym chodniku W nocy spotkał się z siostrą Dorotheą. Przedstawił się jej jako szatan, ale jako mężczyzna się nie spełnił. Pielęgniarka wyprowadziła się. 7. „W piwnicy pod Cebulką” Koncertują w „Piwnicy pod Złotą Cebulą", w której kraja się cebulę, aby wypłakać się. Schmuh- właściciel restauracji w wolnym czasie strzelał do wróbli; ginie w wypadku samochodowym. 8.Na Wale Atlantyckim- czyli bunkry nie mogą pozbyć się betonu Razem z Jankesem udał się na wyprawę na Wał Atlantycki. W bunkrze Lankes uwiódł siostrę zakonną. 9.Palec serdeczny Do Marii zalecał się jej żonaty szef Stenzel. Agencji koncertowa „Zachód” proponuje Oskarowi solowe występy, jako  bębnista. Za namową Bebry przyjmuje tę propozycję. Oskar jest sławny zwłaszcza pośród starszych ludzi, ponieważ  jego muzyka odmładza oraz  przywołuje wspomnienia. Śmierć najbliższego przyjaciela Bebry załamuje głównego bohatera. Wynajmuje pokój, z którego  wtedy wyprowadziła się Dorothea. W czasie spaceru, z pożyczonym psem Luxem, zwierzę przynosi ludzki  serdeczny palec. Okazuje się,  że był to palec Dorothei. Z drzewa całemu zdarzeniu przygląda się z drzewa Vittlar. Zostaje on nowym przyjacielem Oskara. 10. Ostatni tramwaj albo adoracja weka. Vittlar ubolewa, iż  nie dokonał w życiu niczego wielkiego, więc Oskar proponuje mu, aby doniósł na niego policji. Aby potwierdzić zeznania przyjaciela i przyciągnąć uwagę policji, Oskar – „morderca" zaczyna  uciekać do Paryża. Zaczyna się proces o palec serdeczny. Zostaje zamknięty w szpitalu dla obłąkanych. 11. Trzydziestka Podczas ucieczki Oskarowi towarzyszy bliżej nieokreślona wielka obawa przed Czarną Kucharką, o której to  dzieci śpiewają piosenki. Po latach, w dniu swoich 30 urodzin, jego przyjaciele mówią mu, że śledztwo się zakończyło, a on niedługo zostanie uniewinniony. Morderczynią okazała się siostra Beata. Oskar boi się wyjść ze szpitala, bo wie, że wtedy będzie musiał  zmierzyć z własnym strachem, który przybrał postać Czarnej Kucharki. „Czarna szła zawsze za mną kucharka; Teraz przede mną wyrasta, czarna. Słowa jak płaszcze wywraca na nice, czarna. Czarna płaci walutą, czarna. A dzieci bawiąc się, już nie śpiewają Czy jest tu Czarna Kucharka? Jest- jest – jest.”